Staatsgeschenken

Na de onafhankelijkheid van Indonesië is er nog geruime tijd djokja vervaardigd. Behalve bij de Nederlanders die er nog woonden en sommige toeristen (vaak Amerikanen), was het ook populair bij de nieuwe Indonesische leiders. Djokja werd cadeau gedaan in het leger, de marine, de ambtenarij en door de regering. Vele jaren hebben Soekarno en Soeharto bij staatsbezoeken en andere officiële gelegenheden djokja ten geschenke gegeven aan staatshoofden en andere belangrijke functionarissen.

De grootte van het geschenk hing hierbij nauw samen met de hoogte van de positie van de ontvanger. Door de hele wereld zijn zo uitbundig uitgewerkte djokjavoorverpen terechtgekomen. Af en toe verschijnt hiervan iets op de particuliere markt. Van een bepaald type servies, dat kennelijk in Zuid-Amerika gul verspreid is, zijn bijvoorbeeld enige tijd een aantal exemplaren te koop geweest.

Het is bekend dat in Nederland Z.K.H. Prins Bernhard een dankbare verzamelaar was van deze djokja-artikelen.

De opdracht tot het vervaardigen van staatsgeschenken werd gegeven aan Tom’s Silver. Meestal werd het werk dan uitbesteed aan andere zilversmeden. Daarom komt het wel voor dat in een set geschenken de merktekens van verschillende makers aangetroffen worden. Vooral tussen 1960 en 1970 liep het aantal bekwame djokja-zilversmeden terug. We zien dat hier uiteindelijk nog maar een paar werkplaatsen aktief zijn in het vervaardigen van de ons-bekende djokjavoorwerpen, practisch uitsluitend in opdracht. Omdat alleen nog de beste zilversmeden dit werk beheersten (en sommigen dit al hun hele leven gedaan hadden) is de kwaliteit van het werk vaak verrassend goed. Ook de extra verantwoordelijkheid van TOM als hoofdaannemer en de identiteit van de opdrachtgever kan er toe bijgedragen hebben dat men alleen eerste-klas werk leverde.

In de winkel van Tom’s Silver waren ook wel producten van collega’s te koop (verpakt in een doosje van TOM).

Bij de geschenken ter gelegenheid bijzondere gelegenheden (jubilea van ambtenaren, etc.) zien we vaak dat er inscripties in de voorwerpen zijn aangebracht (namen, data, redenen). De datum zegt iets over de tijd waarin het cadeau gedaan is, maar is niet altijd een aanwijzing voor de tijd waarin het gemaakt is: vermoedelijk zijn er ook oudere djokja-voorwerpen voor dit doel gebruikt.