Landkaart van Indonesië
|
| Lijnen KPM 1940 |
Op sigarettenkokers en sigarettenkistjes wordt soms de landkaart van Indonesië afgebeeld. Meestal heeft de doos
dan verder geen typische andere motieven. Het komt wel voor dat aan de andere kant van de doos nog een traditionele
afbeelding te zien is.
Op de landkaart zijn de grootste eilanden afgebeeld. De grootste steden hiervan worden met een stip aangegeven.
Nieuw-Guinea werd tot 1949 gemakshalve ook meegerekend. Vanaf 1962 behoorde het opnieuw tot Indonesië. Het enige
dat we dus kunnen zeggen wat betreft datering is dat een voorwerp met een landkaart van Indonesië zonder Nieuw-Guinea
vermoedelijk tussen 1949 en 1962 is vervaardigd.
Nusantara
Oudere benamingen voor de Indonesische archipel zijn onder andere Insulinde en Gordel van Smaragd.
Ook wordt Indonesië wel eens "Nusantara" genoemd: eilanden tussen (twee) werelddelen. Hiermee wordt op een
schilderachtige manier de aparte status van het land benadrukt.
Toen de Nederlanders de macht over Nederlands-Indië beetje bij beetje overnamen van de inlandse vorsten, de
Portugezen, de Spanjaarden en de Engelsen, was deze archipel helemaal niet één rijk, maar juist een
lappendeken van grote en kleine vorstendommen. Het was ook een merkwaardig streven, ingegeven door discutabele
denkbeelden, om zoveel verschillende volken en culturen, over zulke grote afstanden verspreid, te willen verenigen in een
gebied dat centraal bestuurd moest worden.
Het is de Nederlanders ook eigenlijk net niet helemaal gelukt. De Indonesiërs hebben de poging tot eenheid voortgezet,
maar stuiten hier en daar ook nu nog op soortgelijke tegenstand als indertijd de Nederlanders.
De toevoeging van Nederlands Nieuw-Guinea (West-Papoea/Irian Jaya) aan de Indonesische staat was weer een volgende
stap in dit proces.
De sigarettenkokers van djokjazilver met de landkaart van Indonesië illustreren de aanspraken van Indonesië
op Nieuw-Guinea door dit eiland-deel vaak wel af te beelden. De Nederlanders hebben indertijd het voorbeeld al gegeven.
Nusantara is wellicht een versluierende term om het droombeeld van een zo groot mogelijke staat te blijven nastreven,
zonder iemand daarmee voor het hoofd te stoten.
Indonesische Adel
Aan de inlandse vorsten werd in het verleden goddelijke kracht toegeschreven die de bevolking kon behoeden voor
misoogsten en andere rampen. In ruil daarvoor stond men een deel van de oogst af waarmee de vorsten hun
hofhouding konden voeren. De Nederlanders brachten geen verandering in dit systeem, behalve dat zij natuurlijk ook
een aandeel van de landopbrengst opeisten. Verder verstoorden zij de onderlinge verhoudingen met het afsluiten van
verdragen die sommige vorsten machtiger maakten en andere juist ruïneerden.
In 1942 kende Nederlands-Indië nog 242 vorstendommen. Nu resteren er nog maar enkele.
Na de onafhankelijkheid van Indonesië in 1949 is ook de meeste resterende Indonesische vorsten de macht ontnomen.
Vaak hebben moderne Indonesiërs geen idee van deze overgebleven feodale geschiedenis, maar in andere
gebieden worden landloze vorsten-telgen nog steeds met alle eerbied behandeld.
Hoewel de Indonesische adel niet meer als zodanig functioneert, zijn er nog vele nazaten van de oude prinsen, sultans
en radja's in leven, vermoedelijk wel enkele duizenden. Veel zijn er in de hoge ambtenarij, het leger of het zakenleven
terechtgekomen.
Sinds 1990 houden 31 van de nog levende vorsten open huis tijdens het jaarlijkse Kraton-Festival.
Van regeringswege wordt de geschiedenis van de Indonesische vorstenhuizen doodgezwegen, maar vanuit de bevolking
laat de oude structuur zich maar moeizaam verwijderen.
Pagina: 1 december 2006